شیوه های رنگ بری در کارخانه های قالیشویی :
– عمل رنگبری فرشها در كارخانهای قالیشویی انجام می شود و این کار پس از غبار گیری و شستشوی فرش ، در زمان آبكشی كه می خواهند بوسیله بیلچه های مخصوص مواد شوینده اضافی و آب اضافی فرشها را بگیرند ، مواد شیمیایی روی فرش هم بوسیله حركت رفت و برگشت بیلچه بر روی فرش باعث پخش شدن مواد شیمیایی به طور یكنواخت بر روی فرش می شود و طی دو مرحله آن را از فرش خارج می نماید.
روش دیگر کهنه کردن فرش با استفاده از مواد مخصوص و ریختن این مواد در حوضچه های بزرگ و مخصوص و شناور کردن فرش برای مدت زمانی مشخص در این حوضچه ها می باشد.
در نتیجه مقداری از جلا و شفافیت رنگ الیاف كاسته شده ومیتوان گفت لایه ای نازك از رنگ الیاف برداشته شده است . سپس فرش را توسط آب صاف شسته و مواد مذكور را از آن خارج می کنند . در یعضی كارخانه ها حتی از ماشین های خاصی برای بیشتركهنه شدن فرش استفاده می شود، این ماشین ها مقداری از پرز فرش ها را سائیده و فرش را شبیه به فرشهای پاخورده میکنند.برای اینکه كهنه نما كردن فرش بهتر انجام شود ریشه های سفید فرش های جوان را در مودی مانند: پوست گردو و یا پوست انار تیره می کنند تا فرش از نظر کهنه شدن بیشتر جلوه کند.بعضی هم جهت كاهش شدت رنگها و جلای آنها ، فرش را در معرض نور مستقیم آفتاب قرار داده و برای روزهای متوالی پشت و روی فرش را در معرض نور مستقیم قرار میدهند . نور شدید خورشید تا حدودی باعث پریدگی رنگهای قالی می گردد .با این روش حتی فرشهایی هم که توسط رنگهای گیاهی به خوبی جلا داده شده اند دچار رنگ پریدگی می گردند.
۱- شست و شو با هیدروسولفیت سدیم :
هر وقت و به هر دلیلی رنگ طرح ها در زمینه سفید یا کرم فرشهای پشمی یا کرکی سرایت کرد به كمك ماده شیمیایی هیدروسولفیت دو سود و با اندکی حوصله و دقت می توان لکه های به وجود آمده را از زمینه فرش پاک کرد. وبرای انجام این کار و از بین بردن لکه باید به روش زیر عمل کرد.
مقدار کمی از این ماده را در یک لیوان ماست ترش و آب گرم حل کرده و با استفاده از قلم موی نقاشی محلول بدست آمده را به قسمتهای لکه دار بمالید.البته مقدار هیدروسولفیت به کار رفته در این محلول به تازگی آن بستگی دار و باید به اندازه ای از این ماده به محلول اضافه کرد که بوی زننده ای از محلول احساس شود و در نهایت برای جلوگیری از این بوی بد و زننده میتوان اندکی جوش شیرین به محلول اضافه کرد.اگر زمینه کار بعد از استفاده از محلول بیشتر از حد سفید شد پارچه ای را به چای دم کرده آغشته کنید و بر روی آن بکشید و در نتیجه زمینه به رنگ مورد نظر میرسد. بعد از چند ساعت باید توسط یک برس زبر گرد خشك شده حاصل از محلول را از روی فرش زدوده و سپس با یك پارچه مرطوب این قسمت ها را تمیز کرد و یا فرش را به قالیشویی فرستاده و یا خود بشویید.
۲- شستشو با سود سوزآور:
در کارخانه های قالیشوئی رایج ترین رنگبر هیدروسولفیت سدیم می باشد ، لیک در بعضی از کارخانه های قالیشوئی با استفاده از مواد شیمیایی دیگری از قبیل :سود سوز آور، كربنات دو سود و یا سایر مواد قلیایی رنگبری انجام می شود و متاسفانه این مواد روی الیاف پشم ، پنبه و ابریشم تاثیر نامطلوب گذاشته و از استحكام آنها می كاهد و موجب پوسیدگی ،پارگی و بد رنگ شدن میگردد.در گذشته از ماست ترش برای رنگ بری استفاده میشده اما اینکار باید توسط قالیشویان و متخصصین انجام گیرد.
محلول سود با غلظت (۳-۱) درصد و گاها بیشتر ، در ظروف پلاستیكی بزرگ تهیه می شود .این محلول توسط كارگر و بطور یكنواخت با آب پاش بر روی فرشها پاشیده می شود . بعد از گذشت (۱۰-۵) دقیقه عملیات ضربه زنی با ماشین شلاقی بر روی فرشها انجام می گیرد . این عمل حدود (۱۰-۵) دقیقه به طول می انجامد.
البته بسته به نوع فرش و نظر استادكار ممکن است عمل شستشو با سود حدود(۶۰-۲۰) دقیقه به طول بیانجامد. هر چه ثبات رنگهای فرش كمتر باشد و راحت تر توسط سود از فرش خارج شود ، زمان شستشو با سود کمتر خواهد بود.و در پایان فرایند شست وشو با سود فرشها با آب فراوان شستشو می شوند تا سود اضافی از فرش خارج گردد .
۳- كلیرینه كردن:
بعد از اینکه مراحل شست و شو با سود و هیدروسولفیت سدیم به پایان رسید .مرحله فلس زدایی است كه این عمل جهت افزایش جلای فرش انجام میشود.و این عمل با استفاده هیپوكلریت تحقق میابد.برای كلرینه كردن از كلسیم هیپو كلریت استفاده می شود.
كلسیم هیپوكلریت را در حوضچه های بتونی ریخته و به مدت ۲۴ ساعت منتظر میمانند تا در آب حل شود. میزان كلر فعال موجود در حوضچه ها (۵۰-۴۰) گرم بر لیترمی باشد.
فرایند كلرینه كردن در PH قلیایی نیز قابل اجرا است.
۴- كلرینه كردن در PH قلیایی :
در هر لیتر کلر فعال ۳۰- ۲۰ گرم از محلول استفاده میشود،و سپس با آب پاش بر روی فرشها پاشیده میشود.و سپس عمل بیل و یا پارو کشی بر روی فرشها باعث میشود که هیپوکلریک در تمام نقاط فرش پخش و به درون فرش نفوذ کند.عل بیل کشی به دلیل حرکت محلول هیپو کلریک روی فرش موجب افزایش سرعت و فرایند فلس زدایی بر روی الیاف میشود و از طرفی لبه های تیز بیلچه موجب جدا شدن فلسهای در حال تخریب از روی الیاف میگردد.عمل کلرینه ۱۰ – ۵ دقیقه به طول میانجامد، اما در فرشهایی که در این مدت زمان به براقی مورد نظر نمیرسند این عمل مجدد تکرار می گردد.
۵- كلرینه كردن در PH اسیدی :
در ابتدا محلول رقیق اسید سولفوریك بر روی فرش پاشیده میشود و بعد محلول (۱۰-۵) گرم بر لیتر هیپوكلریت نیز روی آن پاشیده می شود در نتیجه عمل بیل كشی جهت تسریع فلس زدایی انجام میپذیرد.در انتها باید هیپوكلریت فرشها با آب شسته و آب اضافی فرش گرفته شود و بعد از آبگیری فرشها در هوای آزاد و زیر نور آفتاب خشك می شوند .در پایان كار و خشك شدن فرش چاره ای نیست جز اینكه با قلم مو این بخش ها دوباره رنگ آمیزی شوند ، البته خام بودن این رنگها در درون لیف نفوذ نكرده و بر اثر تماس از بین خواهد رفت .
تابستان که رو به پایان می رود، بسیاری از خانم های خانه دار، فرش ها را می شویند. البته اگر قصد شستن فرش ها را دارید، بهتر است آنها را به شرکت های معتبر قالیشویی بسپارید.
به دلیل اینکه در این شرکت ها، ابتدا گرد و خاک فرش را می زدایند و سپس فرآیند شست و شو را ادامه می دهند. شما اگر بخواهید فرش ها را در خانه بشویید، این امکان را نخواهید داشت و گرد و غبار در بین پرزهای فرش باقی می ماند.
